Costia

Costia (Ichtyobodo) 

Costia is een protozo of oerdiertje.

Een protozo wordt ingedeeld in het rijk van "Eukaryote eencelligen, de protistenis". Een protozo is ééncellig, dierlijk en beweegt meestal. Costia valt in de categorie Flagellaten. Een flaggellaat is een zweepdiertje met als kenmerken een boonvormige vorm met zweepdraden voor voortbeweging, vasthechting en voedselopname. Costia kent twee “families”, Ichtyobodo necatrix en Ichtyobodo pyriformis. Ichtyobodo necatrix komt veel vaker voor dan Ichtyobodo pyriformis. Het onderscheid tussen de twee families is voor ons echter niet zo van belang, daar de uiterlijke kenmerken en de bestrijding vrijwel gelijk zijn. Costia is een van de kleinste protozoa die onze koi het leven zuur kunnen maken. De protozo beweegt zich ten opzichte van de meeste protozoën snel voort, hierbij voortdurend om de eigen as draaiend. Naast het vrij zwemmende stadium, kent Costia ook een stadium waarin het zich vasthecht op de vis. De Flaggellaat is moeilijk te ontdekken onder de microscoop en wordt derhalve vaak over het hoofd gezien door beginnende hobbyisten. Een erg vervelende parasiet die veel schade en sterfte kan toebrengen.

Wie:
Zoet- en zoutwatervissen. 

Cyclus:
Celdeling. Costia is één der gevaarlijkste protozoa voor onze koi. De vermeerdering van Costia kan ongelooflijk snel gaan, terwijl symptomen lang kunnen uitblijven.

Ontstaan: 
Slechte waterkwaliteit, overpopulatie, stress, mechanische beschadigingen.

Preventie:
Uitstekende waterkwaliteit, voldoende leefruimte, voorkomen van stress, voorkomen van scherpe delen in de vijver, wondbehandeling bij ernstige beschadigingen. Nieuwe vissen eerst in quarantaine.

Symptomen:
Costia brengt in het stadium waarin het aan de vis zit vastgehecht de schade aan.  Dit kunnen huid, vinnen maar ook de kieuwen zijn. Vasthechting geschied door de flagellen (zweepdraden) en een soort zuignap. Symptomen zijn; Melkwitte troebelling door extra slijmproduktie (vooral zichtbaar bij bepaalde lichtinval en dan vooral op zwarte delen van de vis) op voornamelijk rug en kieuwen. Lusteloosheid, slecht eten, moeilijke ademhaling en luchthappen, soms schuren en flitsen. Vinknijpen. Massale infecties tasten de kieuwen ernstig aan met als gevolg grote sterfte. Komt veel voor in en bij wonden (profiteert van aangetaste delen van de vis) en heeft de neiging de vis binnen te dringen (onder andere in de anus). In een vergevorderd stadium van besmetting kunnen zich "eeltachtige" plekken op de vis ontwikkelen. Op deze plekken is de huid volledig verwoest.

Bij-effecten:
Bacteriele infecties of andere protozoa door verzwakking en verwonding van de vis zijn mogelijk. Soms gerafelde vinnen.  
 

Hoe herkennen:
Huidafstijkje onder de Microscoop (200-400x). Boonvormig flagellaat. Costia heeft vier flagellen, waarvan één paar lang is en één paar kort. Het lange paar dient eerst voor voortstuwing en later voor vasthechting, het korte paar dient voor voedselopname. Costia is één van de kleinste parasitaire protozoa die op onze koi kan voorkomen. De grootte varieert tussen de 15 en 20  micron (een micron is éénduizendste millimeter). Dat is klein! Hierdoor bestaat het gevaar dat het diertje bij microscopisch onderzoek over het hoofd wordt gezien. Costia Lijkt vanaf de zijkant op een petje en vanaf de bovenkant op een boon.
In het vrijzwemmende stadium is Costia zeer beweeglijk en draait tijdens het zwemmen voortdurend om de eigen as. Costia zwemt meestal tegen we waterstroming in en komt vaak voor in grotere aantallen. Dode vissen worden snel verlaten (vers afstrijkje gebruiken). In het vastgehechte stadium lijkt het op een peer, die zich met de smalle kant kant heeft vastgehecht op huid, vinnen of kieuwen.

Behandeling:
Alleen bij uitbraak. Elke vis draagt wel een paar exemplaren mee. Bij voorkeur in de behandelbak. Costia zonder gastheer legt binnen een paar uur het loodje. Raadpleeg voor het te gebruiken middel een koidokter of uw koidealer (mits deskundig). Denk aan goede beluchting tijdens het behandelen. Zet apparatuur als UVC en Ozon uit, verwijder absorberende materialen als zeoliet of actieve kool. Ververs veelvuldig na de behandeling. Gebruik geen medicijnen door elkaar of in combinatie met zout en dergelijke, tenzij uitdrukkelijk anders aangegeven.

Waarschuwing: Veel middelen tegen protozoa zijn giftig (bijv. desinfectiemiddelen zoals chloor, FMC en formaline) of zeer oxiderend (bijv. Kaliumpermanganaat). Draag altijd handschoenen, oog- en luchtwegbescherming.