Ziektes bij Koi
karperluis
De Argulus of karperluis is door zijn grootte van 5 mm vaak gemakkelijk met het blote oog op de huid van de vis te ovorm, de 2 pigmentogen en de talrijke pootjes op de buikzijde.
Men kan hem herkennen aan de ovaal afgeplatte zuignappen aan de huid van de vis en boort met zijn monddelen in de huid van de vis.Het is niet uit te sluiten dat de argulus een overbrenger is van virusziekten. Op de verwondingen kunnen vaak secundaire parasitaire aandoeningen voorkomen.
De vissen vertonen schichtig gedrag, flitsen of schuren over de bodem en vermageren. De huid krijgt rood ontstoken plekken waarop secundaire bacteriële infecties kunnen ontstaan.De argulus is bij een geringe microscoop vergroting 10-100 x al te zien.
De levenscyslus van de karperluis maakt het een lastig te bestrijden parasiet. Volwassen wijfjes verlaten de gastheer om zich voort te planten, ongeveer 300 eitjes te leggen en vervolgens te sterven. De eitjes worden afgezet op stenen of planten. Bij een temperatuur van 16° Celcius komen de eitjes na ongeveer een maand uit en zwemmen de larven rond. Na 7 vervellingen in ongeveer 2 maanden zijn de larven volwassen en tot voortplanten in staat.
Zonder gastheer leven de luizen ongeveer 2 tot 3 weken.
Behandeling: De eitjes van karperluizen zijn ongevoelig voor de meeste bestrijdingsmiddelen, derhalve zal er een aantal maal moeten worden behandeld. Voorheen werd Argulus nogal eens behandeld met Trichlorfon, echter treed er steeds meer resistentie op tegen dit middel. Diflubenzuron, ivermectine en lufenoron zijn echter goed werkzaam tegen zowel de volwassen luis als de eitjes. Ook een zoutbad van 15 gram per liter voor een 10 minuten kan de luizen doen verwijderen of doden.
Tot slot kan de aanwezigheid van een zonnebaars of zeelt de luizenpopulatie ook verminderen.
Chilodonella
De laatste tijd komt de chilodonella niet meer zo vaak voor bij vijvervissen, en veroorzaakt weinig sterfte. Chilodonella veroorzaakt huidtroebeling. Het is een ovale ciliaat met een grootte van 30-70 μm die vooral voorkomt op de kieuwen maar ook op de huid. De vissen vertonen ademhalingsproblemen, de kieuwdeksels staan open en ze hangen aan het wateroppervlak happend naar lucht. Het kan ook zijn dat ze op de bodem liggen.
In een vergevorderd infectiestadium komt de parasiet ook op de huid voor waardoor deze meer slijm produceert, de huidtroebeling. De infectie treed meestal op in vervuild water met veel afval. Ook hier kunnen secundaire bacteriële infecties voorkomen. Onder de microscoop is de Chilodonella het makkelijkst te herkennen bij een vergroting vanaf 300x.
Behandeling: Een éénmalige behandeling met 7 gram zout per liter gedurende enkele dagen dood in de meeste gevallen de parasiet. Ook kaliumpermanganaat, Chloramine T, acriflavine, formaline, malachietgroen of FMC werken afdoende.
Karperpokken
Dit virus is het meest voorkomende virus in de koi-wereld. Het wordt ook wel temperatuurstress genoemd omdat dit virus pas een huidreactie kan geven bij verandering van temperatuur. Het is ook één van de oudst voorkomende ziekteverschijnselen bij karpers (al meer dan 400 jaar). Dit beeld wordt veroorzaakt door een DNA-virus van de Herpesgroep. In Nederland is het tot dusver nog niet gelukt het virus te isoleren. De symptomen komen tevoorschijn indien de watertemperatuur laag is. Meestal verdwijnen deze symptomen weer als de temperatuur stijgt en over een langere periode hoog is. Opvallend is echter dat de symptomen opduiken indien de vis in een situatie terechtkomt die ver van ideaal is of indien er veel stress is. Dit is één van de factoren die wijzen op een Herpes-variant.
Symptomen:
Meestal beginnen de symptomen aan de vinnen: Roze tot witgrijze bultjes die variëren qua grote van enkele millimeters tot enkele centimeters. De bultjes kunnen zich uitbreiden over het hele lichaam. Ze verdwijnen weer als de temperatuur gedurende lange tijd laag is en indien de milieufactoren optimaal zijn. Bij consumptiekarpers is opgevallen dat er gedurende de aanwezigheid van deze bulten, de beenderen zacht zijn (osteomlacie). De vissen gaan hieraan niet dood.
Behandeling
Een goede behandeling is niet mogelijk. Aangezien dit beeld niet erg geliefd is kan men ervoor kiezen de bulten te laten verwijderen. Dit is echter een schoonheidsoperatie en aangezien de vissen het virus bij zich dragen valt te bezien of een dergelijke operatie wel nut heeft. In eerste instantie kan men proberen om de temperatuur te verhogen gedurende langere tijd. Indien dit niet helpt kan men de milieufactoren proberen te herstellen en rust in de vijver te brengen.
Costia Ichthyobodo
Costia Ichthyobodo necatrix Ook deze boonvormige flagellaat veroorzaakt huidtroebeling. De parasiet met een grootte van 10-15 μm is zeer bewegelijk en kan zich vasthechten op de huid, vinnen en kieuwen van de vis.
Als reactie op deze infectie scheiden de huidcellen slijm af waardoor de huid een melkwitte troebeling krijgt. Tegelijkertijd veroorzaakt de parasiet irritatie en weefselverderf van de huid. Infecties met costia gaan vaak met grote sterfte gepaard. De vissen ademen moeilijk en happen aan de oppervlakte naar lucht. Ook schuren en flitsen de vissen langs de bodem. Ook hier kunnen secundaire bacteriële aandoeningen optreden. Costia is erg dodelijk bij jonge vissen van 12 cm en kleiner.Costia komt vaak voor en vermenigvuldigd zichzelf snel door rechtstreekse celdeling. De parasiet groeit bij een temperatuur van 2° tot 30°C. Dus ook in de winter is deze parasiet mogelijk aanwezig. Costia kan niet lang zonder gastheer, slechts een uur nadat de parasiet van de vis afzwemt sterft hij.
Behandeling:
In principe omdat costia geen eieren leggen en zich vermenigvuldigen door deling zou een eenmalige behandeling met Formaldehyde 40%, Kaliumpermanganaat, FMC, acriflavine of metronidazole voldoende moeten zijn. Echter in de praktijk zal het verstandiger zijn een behandeling 1 of 2 maal te herhalen omdat Costia snel resistent aan het worden is tegen de medicatie.
Met een vergroting van 120-400 keer zijn de parasieten goed te zien, maar zijn wel erg snel. Goed kijken in de waterstroom aan de rand van het slijm onder het dekglaasje levert het beste resultaat.
Kieuwworm
Kieuworm Dactylogyrus Kieuwwormen hebben een grootte van ongeveer 0,3 tot 0,5 mm en bevinden zich op en bij de kiewen. Zij lijken heel erg op huidwormen (Gyrodactylus). De verschillen zijn zichtbaar in de haakvormige vasthechtingsorganen en de 4 zwarte puntogen. Ook de voortplantingscyclus is verschillend.
Kieuwwormen leggen eieren waaruit een larve komt die zich op de kieuwen van de vis tot een volwassen worm ontwikkelen. Ze veroorzaken met hun haken ernstige schade aan het kieuwweefsel, waardoor de cellen meer slijm afscheiden dan normaal. De vissen krijgen ademhalingsproblemen en soms secundaire bacteriële infecties. Ze vermageren, vertonen donkerverkleuring, hebben openstaande kieuwen, hangen aan het oppervlak en schuren. Volwassen dieren kunnen ongeveer een week zonder gastheer, pas uitgekomen larven slechts enkele uren.
Behandeling:
De behandeling gebeurt het best 3 maal met Flubendazole met een tussenperiode van een week. Dit omdat de eieren niet aangetast worden door de medicijnen en ook de uitgekomen larven moeten worden aangepakt. Richtdosis is ongeveer 4 gram per 1000 liter water, echter bij hardnekkige aantastingen kan deze dosis moeten worden opgevoerd tot 20 gram per kubieke meter. Flubenol tast niet het filter aan. Andere werkzame stoffen zijn Trichlorfon (Lurectron®) of praziquantel. Onder de microscoop zijn de wormen met een vergroting van 100-160 x heel goed te zien
Witte Stip
Witte Stip Ichthyophirius Multifilus In volwassen toestand zien we deze parasiet op de vis als witte punten of stippen (0.2-1.0 mm) op vinnen, huid en kieuwen. De parasieten bevinden zich onder de slijmhuid van de vis en veroorzaken schade en irritatie.
Vissen gaan onregelmatig zwemmen, flitsen en schuren. In een later stadium happen ze naar lucht aan het wateroppervlak, knijpen met vinnen, gaan soms lusteloos op de bodem liggen en zullen uiteindelijk sterven. De stip-infectie kan ook in de kieuwen plaatsvinden en dan vertonen zich geen stippen op het lichaam. De cyclus van een stip maakt de bestrijding niet makkelijk. De volwassen stip op het lichaam is bijna niet te bestrijden. Deze cel laat zich los van de huid en deelt zich echter in 1000-2000 dochtercellen, die als sporen vrij in het water zwemmen op zoek naar een gastheer. Bestrijding is alleen in dit stadium mogelijk. Belangrijk is dus de behandeling afhankelijk van de temperatuur en deelsnelheid van de volwassen stippen te herhalen. De stip is na het maken van een afstrijkje van huid en/of kieuwen makkelijk te zien bij een vergroting vanaf 120 x. De langzaam draaiende donkere bollen met trilharen aan de buitenkant met in het inwendige de U of maanvormige kern. Jonge stadia zien er transparanter uit en hebben de kern nog niet volledig ontwikkeld.
Behandeling & controle Alle behandelingen tegen witte stip zijn niet gericht op de trophonts op de huid van de gastheer, maar op de vrijzwemmende cysten in het water die op zoek zijn naar een gastheer. Witte stip bestrijden is dan ook een kwestie van preventief handelen.
Formaline (37% formaldehyde) in een dosis van 25 ppm (parts per million, is een equivalent van mg/l), 2-3 behandelingen in vier dagen en 4 tot 8 uur nadien, waterverversingen tot 75 %.
Ontsmetten met malachietgroen : stockoplossing : 3 gr/l, daarvan 13 cc/1000 l water. Nadoseren met een halve dosis op dag 3, 6 en 9. Na 12 dagen 1/3 van het water verversen.
Combinaties van malachietgroen en formaldehyde kunnen ook succesvol gebruikt worden.
Ontsmetten met FMC (samenstelling van 1 l formol (40%), 3,7 gr malachnietgroen en 3,7 gr methylblauw voor 80000 l water) = 12 ml voor 1000 l water.
Temperatuursbehandeling ; theronts vinden de dood door de temperatuur met enkele graden boven normaal te laten stijgen.
De vissen allemaal in afzondering nemen in een hospitaaltank met goed werkende filter onderbrengen gedurende zeven dagen. De rondzwemmende cysten (theronts) kunnen dan geen gastheer vinden en sterven.
Ankerworm
Ankerworm Lernea Cyprinacaea Deze 0.6-2.0 cm grote kreeftachtingen lijken Y-vormige draadjes die aan de vis hangen. Op de vis leven alleen de vrouwtjes die bevrucht worden op de kieuwen.
De eierzakjes hangen aan weerszijden aan het eind van het lichaam van de wormen. De vrouwtjes leven ongeveer 16 weken en produceren om de 2 weken een 1000 eitjes. De larven hechten zich binnen 5 dagen vast onder de schubben met hun anker en veroorzaken zo irritatie van de huid waarbij bacteriële en virale besmettingen niet uitgezonderd zijn.
Behandeling:
Volwassen vrouwtjes zijn ongevoelig voor chemotherapeutica. Verwijderen van de wormen met een pincet is een manier, waarna de wondjes verzorgt moeten worden met propolis of isobetadine. Let bij het verwijderen op dat de wormen in zijn geheel verwijdert worden om ervoor te zorgen dat de eierzakjes niet scheuren. Een lernea is nogal snel gestript waarbij de eitjes vrij komen en er dus ipv behandeling verspreiding is van het probleem. Na de verwijdering van de parasieten moet het water behandelt worden tegen de vrij rondzwemmende larven. Diflubenzuron werkt op alle stadia, vaak volstaat één behandeling.
Trichodina
Trichodina Steeds vaker vinden we op vijvervissen deze parasiet. De schotelvormige ciliaat komt jaarrond vooral op de huid voor van vissen in sterk vervuild water. Infectie treedt meestal op met witte stip, costia, chilodonella en huidwormen.
Ze veroorzaken huidtroebeling en ernstige schade aan weefsels. Stress, overbevolking en vervuild water zijn een belangrijke catalisator voor het ontstaan van trichodina. Trichodinella is de verkleinde uitvoering van deze parasiet en komt ook steeds vaker voor. De parasieten veroorzaken kleine wondjes bij de kieuwen die het ademhalen bemoeilijken, vissen liggen dan lusteloos op de bodem om zo min mogelijk zuurstof te verbruiken.
Behandeling:
Het meest effectief is een behandeling met kaliumpermanganaat, omdat de parasieten zich niet zo diep in de huid ingraven. Één behandeling zou afdoende moeten zijn, maar beter is de behandeling te herhalen. Ook werkzaam zijn Chloramine T, Formaline, Acriflavine en Malachiet groen. Deze parasiet is zeer herkenbaar in een huid-afstrijkje door zijn vorm bij een vergroting vanaf 200x.
Wij zijn niet aansprakelijk voor de gevolgen van gebruik van hier vermelde stoffen en doseringen